Od czego zależy starzenie się skóry? Stres oksydacyjny - jak się z tym uporać?

Rodzaje starzenia się skóry

W zależności od przyczyny wyróżnia się kilka typów
starzenia się skóry.

• starzenie wewnątrzpochodne:

— związane z wiekiem (chronologiczne),
— hormonalne (menopauzalne);

• starzenie mimiczne (miostarzenie), czyli starzenie
   związane z mimiką;

• starzenie zewnątrzpochodne (fotostarzenie) powstające
   pod wpływem czynników zewnętrznych:

— związane z nadmierną ekspozycją na promieniowanie
   UV — fotostarzenie;
— związane z dymem papierosowym — „skóra
    palacza”

--  stres

Metody walki ze starzeniem się skóry zewnętrzne

 - stosowanie substancji biologicznie czynnych

Stosowanie alfa hydroksy kwasów /AHA/ zwiększa tempo wymiany komórek skóry, zwalniając nieco jej naturalną degenerację. Istniej jednak granica efektywności, komórki nie mają nieskończonego zakresu życia. W pewnym momencie przestają się dzielić i giną lub zachodzą w nich uwarunkowane genetycznie procesy zniszczenia. Komórki istnieją, gdy reagują na sygnał molekularny, który sprawia, że mogą się dalej dzielić.

W tej sytuacji pozostaje odżywianie skóry przez substancje biologicznie czynne.

Skóra z wiekiem traci substancje odżywcze, jednak szybkość wnikania substancji czynnych do i przez skórę limituje warstwa rogowa naskórka.

Substancje rozpuszczalne w lipidach łatwiej przenikają przez warstwę rogową, ale ich dalsza penetracja jest ograniczona obecnością hydrofilowych warstw komórek. Woda zwiększa znacznie przepuszczalność skóry, powoduje pęcznienie włókien keratyny, zwiększa płynność lipidów, tworząc otoczki solwacyjne wokół polarnych grup lipidów. Dużą rolę odgrywa podłoże, w którym umieszczono substancję czynną, powinno być dostosowane do określonego typu skóry, np. dla skóry tłustej – hydrożele, dla skóry suchej – lipożele lub emulsje W/O.

Niektóre składniki podłoża mogą zwiększać przenikanie substancji czynnych w skórę – są tzw. promotory wchłaniania. Promotory wchłaniania są związkami zmieniającymi strukturę warstwy rogowej a tym samym zwiększającymi jej przepuszczalność. Mechanizm działania promotorów wchłaniania zależy głównie od ich polarności. Związki o charakterze lipidowym /kwasy tłuszczowe/ wpływają wyłącznie na struktury międzykomórkowe. Cząsteczki tych związków umiejscawiają się między hydrofobowymi łańcuchami lipidów, , rozluźniając w ten sposób układ warstw lipidowych. Małe, polarne cząsteczki w małych stężeniach wchodzą w interakcje z białkami wewnątrzkomórkowymi, w większych stężeniach gromadzą się w przestrzeni międzykomórkowej. Oddziałują wtedy z polarnymi grupami lipidów. Dzięki powstałym otoczkom solwatacyjnym tworzą się nowe przestrzenie, dogodne dla penetracji substancji o charakterze hydrofilowym. Konsekwencją rozsunięcia cząstek lipidów jest upłynnienie tej fazy i ułatwienie dyfuzji związków lipidowych. Promotory wnikania o właściwościach amfifilowych /np. tenzydy/ zmieniają zarówno właściwości białek wewnątrzkomórkowych jak i lipidów międzykomórkowych. Promotory wchłaniania są najczęściej dobrymi rozpuszczalnikami substancji czynnych, działają szybko i długotrwale, nie wywołują podrażnień ani uczuleń, są zgodne chemicznie i fizycznie z substancją czynną, działają w sposób odwracalny tzn. , że po usunięciu promotora skóra musi odzyskać funkcję bariery. Promotory wnikania to: alkohole /etanol/, glikole/propylenowy/, amidy /mocznik/, kwasy tłuszczowe /kwas olejowy/ oraz estry, kwas salicylowy.

W ostatnich latach wprowadzono do kosmetyki liposomy, które ułatwiają wnikanie substancji biologicznie czynnych do skóry właściwej. Liposomy są to małe cząsteczki /80 – 300 nm/ fosfolipidów jedno – trzywarstwowe, które wnikają przez szczeliny pomiędzy komórkami naskórka /200 – 300 nm/ i w nich pozostają. Liposomy są jako nośniki substancji rozpuszczalnych w wodzie – np. d – pantenol, aminokwasy, wyciągi roślinne.

Kosmetologia dysponuje wieloma substancjami biologicznie czynnymi, które poprawiają wygląd skóry. Duże znaczenie posiada biotechnologia, w której wykorzystuje się mikroorganizmy i enzymy w celu otrzymania określonych substancji w czystej formie. Stanowi to alternatywę dla zmniejszenia się surowców naturalnych. Biotechnologia jest techniką stosunkowo drogą i wymaga specjalistycznej aparatury technologicznej.

Substancje biologicznie czynne - podział

1. OLEJE ROŚLINNE

OLIWA z oliwek – Oleum Olivarum – otrzymywana przez tłoczenie na zimno dojrzałych owoców, zawiera do 70% glicerydów kwasów nienasyconych, do 20% glicerydów kwasu palmitynowego – łatwo przyswajalna przez skórę – balsamy do ciała, kremy odżywcze

OLEJ MIGDAŁOWY – Oleum Amygdalarum – otrzymywany z nasion /odmiana słodka/ przez wytłaczanie na zimno, zawiera glicerydy kwasu olejowego /80%/ i kwasu linolowego /20%/ - natłuszcza skórę suchą, starzejącą – kremy, mleczka

OLEJ AWOKADOWY – Oleum Persea – otrzymywany na zimno z owoców, zawiera glicerydy kwasu olejowego i linolowego, kompleks witamin A, B, D i E, dobrze przenika przez skórę i ma własności zmiękczające – kremy odżywcze, balsamy do skóry suchej

Niezmydlona frakcja oleju awokadowego – Persea Gratissima /Avocadin/ zawiera: części niezmydlonej ok. 25 – 30%, fitosterole, działanie regenerujące – poprawia elastyczność skóry, nawilża, stymuluję syntezę kolagenu, ochronne – wobec promieni UV

MASŁO SHEA –masłosz – Butyrospermum Parkii Kotschy otrzymuje się z nasion, tłuszcz konsystencji masła zawiera kwas stearynowy /30 – 40%/, kwas olejowy /45 – 50%/, trójglicerydy, substancje niezmydlające /6 – 8%/. Substancje niezmydlające mają duże powinowactwo do warstwy lipidowej naskórka, chronią i wzmacniają cement międzykomórkowy warstwy rogowej. Masło Shea jest naturalnym filtrem słonecznym.

OLEJ JOJOBA – Buxus chinensis – Oleum Jojobae określany jako płynny wosk
„liquid wax”, gdyż po oziębieniu krzepnie – główny składnik palmitynian cetylu o cennych własnościach, zbliżony do tłuszczu wielorybiego, nie zawiera gliceryny, nie jełczeje. Olej jojoba wykazuje duże powinowactwo do skóry, jest szybko absorbowany i nie pozostawia tłustego filmu na skórze.

OLEJ Z KIEŁKÓW PSZENICY – Oleum Triticum wytłaczany na zimno z kiełków pszenicy, zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, lecytynę, fosfolipidy, fitosterole, fitohormony o działaniu estrogennym, karoteny. Olej z kiełków pszenicy jest bogaty w NNKT /niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe/ i zawiera najlepszą lecytynę roślinną – szerokie zastosowanie – kremy odżywcze, balsamy do ciała, olejki do opalania

OLEJ z OGÓRECZNIKA – Oleum Boraginis otrzymywany na zimno przez tłoczenie dojrzałych nasion, zawiera niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe /NNKT/ - do 20% kwasu gamma linolonego – poprawia i normalizuje proces nawilżania skóry.
naturalny emollient.

MACA – Lipidium meyenii, Lipidum peruvianu-świeże korzenie zawierają ok. 80% wody, w wysuszonych ponad 10%, w pozostałej masie jest 10 –13 % białek, 25 – 78% weglowodanów, ponad 2% tłuszczu. W korzeniach znajdują się kwasy tłuszczowe – linolenowy, palmitynowy, olejowy, sterole /sitosterol, kampesterol, ergosterol/, witaminy: A, B1, B2, B6, C i E, sole mineralne, fitoestrogeny, saponiny, taniny – w kremach stosuje się liofilizowane wyciągi andyjskiej maki.

2. ETNOBOTANIKA – zajmuje się badaniem świata roślin w różnych krajach
oraz wykorzystywaniem ich zgodnie z tradycją danego regionu. Ostatnio
duże zainteresowanie jest olejami i roślinami pochodzącymi z Amazonii:
Crodamazon Maracuja – Plassiflora Edulis /and/ Passiflora Incarnata
otrzymywany z ziaren olej zawiera kwas linolenowy /ok 69%/, olejowy
/ok 15%/, palmitooleinowy /0, 16%/, tokoferole, fitosterole
Crodamazon Cupuacu - Theobroma Grandiflorum otrzymywany z ziaren
tłuszcz stały, zawiera kwas olejowy /ok. 11%/, stearynowy /ok. 33%/,
palmitooleinowy /0, 66%/, witaminę E, fitosterole /2%/ - głównie beta –
sitoserol. Zastępuje syntetyczne trójglicerydy – caprylic /cappric triglyceride

herbata rooiboss

3. WYCIĄGI ZIOŁOWE

a/. opóźniające proces starzenia – aloes, żeń – szeń, korzeń rdestu, miłorząb
japoński, skrzyp polny, zielona herbata – stymulują wzrost komórek,
działają jako antyutleniacze

b/. nawilżające – aloes, wodorosty morskie – algi, lukrecja, bluszcz, żeń –
szeń, wiesiołek, - zmiękczają skórę, poprawiają nawilżenie

4 . WITAMINY

Witamina A – retinol, palmitynian witaminy A
nie dopuszcza do nadmiernego wysuszenia skóry, zabezpiecza przed jej
łuszczeniem i chropowatością naskórka, poprawia wilgotność naskórka

Witamina C – kwas L – askorbinowy, stosuje się ester fosforowy –
Magnesium Ascorbyl Phosphate – chroni skórę przed szybkim
wiotczeniem, przyspiesza tworzenie kwasu hialuronowego

Witamina E – tokoferol, tocopherol acetate poprawia ukrwienie skóry, przez co normalizuje się wykorzystanie tlenu w komórkach, wzmacnia tkankę łączną i zmniejsza skłonność do przebarwień.

herbata z czystka

Kremy z witaminami C i E są naturalnymi przeciwutleniaczami
chroniącymi skórę przed niszczącym działaniem wolnych rodników
d – pantenol – witamina B5 – przyspiesza wzrost i odnowę komórek
naskórka i skóry właściwej, działa przeciwzapalnie. Stosowanie tych
witamin nie jest ograniczone dopuszczalnym stężeniem, przeciętnie
używa się 0, 3 – 0, 5% .

5. KOMPLEKSY NAWILŻAJĄCE – zestaw aminokwasów występujących w Natural Moisturizing Factor /NMF/ wyrównują braki nawilżenia, przyczyniają się do gładkości skóry i pobudzają tworzenie się komórek, np. Propylene Glycol /and/Glucose/and/Sodium Glutamate/and/Urea/and//Serine/and/Potassium Aspartate/and/Sodium Lactate/and/Fructose/
/and/Lactic acid/and/Proline

6. BIAŁKA – proteiny – biopolimery, wielkocząsteczkowe związki organiczne, podstawowy budulec wszystkich organizmów, działają na skórę nawilżająco i ochronnie.

Białka dzielą się na dwie grupy:

a/. białka proste – proteiny, zbudowane są wyłącznie z aminokwasów, należą do nich białka globularne /globuliny/, skleroproteiny /kolagen/

b/. białka złożone – proteidy, oprócz części białkowej mają składnik niebiałkowy – grupę prostetyczną, np. cukry – glikoproteidy, lipidy – lipoproteidy

KOLAGEN – białko proste, należy do grupy skleroprotein, zbudowany z długich spiralnych łańcuchów peptydowych, które są silnie usieciowane wiązaniami poprzecznymi.
Główne składniki: glicyna, prolina, hydroksyprolina, arginina, leucyna, alanina, kwas glutaminowy.
Kolagen otrzymuje się przez ekstrakcję skór cielęcych, obecnie jako alternatywę stosuje się wyciągi kolagenowe z łusek rybich. Ekstrakt z łuski rybiej zawiera naturalny kolagen o nienaruszonej strukturze cząsteczkowej i jest bardzo podobny do wytwarzanego przez ssaki.
U roślin ekwiwalentem kolagenu są tzw. ekstensyny – proteiny bogate w hydroksyprolinę – aminokwas charakterystyczny dla kolagenu, ale nie mają potrójnej budowy spiralnej, która decyduje o elastyczności.
Proteiny ryżowe – Hydrolysed Rice Bran – wysokocząsteczkowe, rozpuszczalne w wodzie proteiny – działanie: wygładzają i napinają skórę.
Proteiny sojowe – Hydrolyzed Soy Protein Wyciąg z błony komórkowej z ziaren soi o działaniu podobnym do placenty /zawiera beta – sitosterol proteiny sojowej o działaniu podobnym do kolagenu i elastyny/naturalnych białek skóry/, genisteinę /izoflawon/ - związek utrzymujący w dobrej kondycji cienkie i kruche naczynia krwionośne oraz mukopolisacharydy /kwas hialuronowy/. Cząsteczka uzyskana z białka soi – aminokina – wysyła sygnały do odpowiednich komórek skóry, które uaktywniają syntezę kolagenu i elastyny, stymulują produkcję glikanów.

Wolne rodniki - jakie mają znaczenie?

Wolne rodniki powstają pod wpływem promieniowania UV oraz działania specyficznych czynników chemicznych. Występują one w skórze jako wynik jej naturalnych procesów metabolicznych. O ich destrukcyjnym działaniu na organizm mówimy wówczas, gdy są wytworzone w nadmiarze. Wolne rodniki pełnią w organizmie podwójną rolę: pozytywną i negatywną.

Rola pozytywna: bez nich nie mogłaby przebiegać w skórze żadna reakcja, w wyniku której powstają niezbędne związki budulcowe.


Rola negatywna: ich duża energia powoduje, że wolne rodniki są dla skóry bardzo niebezpieczne, ze względu na to, iż są to jednowartościowe cząsteczki tlenu, które „utraciły” jeden elektron i próbują go odzyskać od atomów napotkanych na swojej drodze. W ten sposób przyczyniają się do niszczenia głównych białek strukturalnych skóry - kolagenu i elastyny oraz substancji lipidowych, będących głównym elementem budulcowym skóry. Najbardziej destrukcyjnym działaniem wolnych rodników jest możliwość występowania niewłaściwych podziałów komórkowych i powstawania nowotworu. W walce z wolnymi rodnikami wspiera nasz organizm system samoobrony, który neutralizuje wolne rodniki. Niestety, z wiekiem działa coraz mniej sprawnie, dlatego warto sięgać po substancje antyutleniające, tzw. antyoksydanty, hamujące procesy utleniania związków lipidowych. Na czele tych substancji znajdują się witaminy A, C i E. Razem działają efektywniej ze względu na zdolność witaminy C do regeneracji alfa-tokoferolu (wit. E), który po zneutralizowaniu wolnych rodników ulega destrukcji. Witamina A dodatkowo pobudza wzrost komórek skóry i ich regenerację. W kosmetykach witaminy najczęściej występują w stabilnej formie, pod postacią fosforanu askorbylu, octanu witaminy E oraz palmitynianu witaminy A.

żeń szeń

Stres oksydacyjny -  Czy możemy mu zapobiec ?

Stres oksydacyjny to całość procesów utleniających, które zachodzą przy współudziale wolnych rodników. Jeżeli dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy produkcją wolnych rodników, a sprawnie działającymi mechanizmami antyoksydacyjnymi, mówimy o stresie oksydacyjnym. Na działanie stresu oksydacyjnego narażeni jesteśmy bez przerwy. Wolne rodniki mogą stać się przyczyną uszkodzenia struktur lipidowych i białkowych, powodując spadek elastyczności i sprężystości skóry oraz mechanizmów obrony w skórze, przyspieszając tym samym proces starzenia.

Skutki stresu oksydacyjnego

Wolne rodniki utleniają w pierwszym rzędzie kwasy tłuszczowe (lipidy) błon komórkowych skóry, białka strukturalne, zwłaszcza kolagen oraz białka enzymatyczne. Skutkiem jest osłabienie włókien kolagenu, którego gęsta i silna siatka uszczelnia i wzmacnia skórę. Co więcej utleniacze zaburzają wytwarzanie kolagenu, służącego odtwarzaniu skóry oraz wzmacnianiu wielu innych tkanek i narządów. Zaburzenia w wytwarzaniu kolagenu powodują wolniejsze gojenie się ran, przyśpieszony zanik tkanki skórnej, rozstępy skórne, cellulit i tworzenie się zmarszczek. 
Najważniejsze skutki stresu oksydacyjnego to: inaktywacja niektórych białek, wzmożony katabolizm nukleotydów adeninowych, wzrost szybkości peroksydacji lipidów, uszkodzenie mitochondriów, obniżenie poziomu ATP i glutationu, zaburzenie wewnątrzkomórkowej homeostazy wapnia (Ca²⁺), zwiększenie przepuszczalności i depolaryzacja błony komórkowej, uszkodzenie DNA, rozpad krwinek czerwonych, zmiana własności antygenowych komórek. 
Stres oksydacyjny występuje w etiopatogenezie wielu chorób m.in.: nowotworowych, zapaleń. 

skrzyp polny

Antyoksydanty stosowane wewnętrznie 

Przeciwdziałanie starzeniu to działanie na organizm od wewnątrz wprowadzaniem do niego antyoksydantów. Czytając artykuł zauważyć się da od razu, iż- substancje stosowane w kosmetyce są również do picia czy zjedzenia. Stosowanie witamin, picie ziół, dostarczanie niskonasyconych tłuszczów roślinnych oraz utrzymywanie diety bogatej w świeże warzywa i owoce gwarantuje minimalizację stresu oksydacyjnego. Produkty nie mogą być konserwowane, mrożone czy gotowane. Najlepiej spożywać je na surowo.

Najsilniejsze antyoksydanty do parzenia, picia i jedzenia na zimno lub ciepło :

- zielona herbata, czystek, rumianek, mięta, melisa, dzika róża, dziurawiec, rooiboss ( bioflawonoidy)
- witaminy A C E ( tran, owoce )
- olej z wiesiołka
- oliwa z oliwek
- olej lniany
- żeń szeń ( preparaty i suplementy diety )
- soja
- karoten, likopen, luteina ( karotenoidy - marchew, pomidory, morele )
- koenzym Q10 ( tran )
- selen, cynk, żelazo, mangan i miedź ( minerały ) orzechy, suszone owoce, pestki słonecznika, dyni, siemię lniane etc.

dzika róża

Ciało nawilżone odpowiednimi substancjami zachowa na długie lata swoją kondycję - jest ono bardzo podatne na właściwą pielęgnację i regeneruje się niesłychanie szybko. Nasza skóra to organ, na jaki mamy bardzo duży wpływ poprzez masaż i dietę zasobną w wartościowe składniki.